Ege serisi - Uşak: Uşak Halı ve kilimleri II

 Uşak Kilimleri:

Kilim, bilinen en eski dokuma türlerinden biridir ve eskiçağlardan beri bilinen Ortaasya, İran, Anadolu ve Kafkasya'da hayvancılıkla geçinen göçebelerin yapıp kullandıkları bir eşyadır. Kilim daha çok zemin kaplama işi için üretilirdi.

Kilim "ıstar" denilen tezgahlarda genellikle kadınlar tarafından dokunur. Tezgaha "kilim ağacı" da denir. Yün iplikler, bitki kökleri ve yapraklarının kaynatılmasıyla elde edilen boya ile boyanırdı. Buna "kök boyası" denir ve bu boyalar solmama özelliğine sahiptirler. Kilimler de ve halılarda, her yörenin kendine özgü kalite ve desen özellikleri oluşturulmuştur.

Uşak'ta ise Eşme ilçesi, Yörük ve Türkmen kökenli bir yerleşim yeri olması nedeniyle göçebe kültür özelliği olan kilimleri ile ünlüdür. Yöresel birikim ile dokunan Eşme kilimleri, Anadolu'nun başka yörelerinde olmayan yapısal özelliklere sahiptir. 

Ancak bazı yanğış/yanışlar (motif, nakış), Anadolu'nun diğer yörelerindeki kilim ve halılarda da görülür. Hatta Azerbaycan kilimlerinde de görülür.

Öte yandan ipliğin hazırlanışından, dokuma geleneğine ve motifine kadar olan benzerlikler, milli geleneklerin  kuşaktan kuşağa geçtiğinin ve uzak bölgeler arasındaki kültür birliğinin en güzel delilidir.

Kilimi zarif gelin parmakları dokur,

Kız gönülleri ilmikler.

Kilimin malzemesi sadece iptir, yumaktır.

Dokuyanın ki ise renktir, ahenktir.

Kilim sevgiyle dokunur, sevda ile örülür.

Yeşil, kader dir. Mavi, umut.

Beyaz, arzudur. Siyah, şüphe...

Al, kıvançtır, Mor servet.

Sarı, sevinçtir, Pembe ise saadet !..